construction workers महाराष्ट्र राज्यातील बांधकाम क्षेत्रातील कामगारांसाठी एक महत्त्वपूर्ण आणि आनंददायी बातमी आहे. महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कल्याणकारी मंडळाने बांधकाम कामगारांसाठी निवृत्ती वेतन योजना सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र कामगारांना वार्षिक ६,००० ते १२,००० रुपयांपर्यंत निवृत्ती वेतन मिळणार आहे. ही योजना त्यांच्या वृद्धावस्थेतील आर्थिक सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी डिझाइन करण्यात आली आहे.

योजनेची पार्श्वभूमी आणि उद्दिष्टे

बांधकाम क्षेत्रातील कामगार त्यांच्या कारकिर्दीत कठोर परिश्रम करतात. १८ वर्षांपासून ६० वर्षांपर्यंत ते सक्रियपणे काम करतात आणि या कालावधीत त्यांना कल्याणकारी मंडळाच्या विविध योजनांचा लाभ मिळतो. परंतु ६० वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर त्यांची नोंदणी नूतनीकरण होत नाही आणि त्यामुळे ते विविध योजनांपासून वंचित राहतात. या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी आणि कामगारांच्या वृद्धावस्थेतील जीवन सुखकर करण्याच्या उद्देशाने ही निवृत्ती वेतन योजना तयार करण्यात आली आहे.

शासनाचा निर्णय आणि अंमलबजावणी

२८ मार्च २०२५ रोजी महाराष्ट्र शासनाने या योजनेला मान्यता दिली आहे. महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कल्याणकारी मंडळ, मुंबई अंतर्गत नोंदणीकृत सर्व बांधकाम कामगारांना या योजनेचा लाभ मिळणार आहे. हा निर्णय कामगारांच्या दीर्घकालीन कल्याणाच्या दृष्टीकोनातून घेण्यात आला आहे.

पात्रता

या योजनेसाठी पात्रता निकष अत्यंत स्पष्ट आणि सोपे आहेत:

मुख्य पात्रता अटी:

• बांधकाम कामगाराचे वय ६० वर्षे पूर्ण झालेले असावे
• कामगार कल्याणकारी मंडळाकडे नोंदणीकृत असावा
• कमीत कमी १० वर्षे नोंदणी कालावधी असावा

विशेष तरतुदी:

• पती-पत्नी दोघेही बांधकाम कामगार असल्यास दोघेही स्वतंत्रपणे पात्र राहतील
• कामगाराच्या मृत्यूनंतर त्याचा/तिचा जोडीदार निवृत्ती वेतनासाठी पात्र राहील
• परंतु दोघांनाही निवृत्ती वेतन मिळत असल्यास दुप्पट लाभ मिळणार नाही

अपात्रता निकष:

• कर्मचारी राज्य विमा कायदा १९४८ अंतर्गत लाभ घेणारे कामगार पात्र नाहीत
• कर्मचारी प्रदाता निधी व विविध तरतुदी कायदा १९५२ अंतर्गत लाभ घेणारे कामगार पात्र नाहीत

वित्तीय लाभांचे तपशील

या योजनेअंतर्गत मिळणारे निवृत्ती वेतन कामगाराच्या नोंदणी कालावधीवर अवलंबून आहे:

१० वर्षे नोंदणी: वार्षिक ६,००० रुपये (५०% दराने) १५ वर्षे नोंदणी: वार्षिक ९,००० रुपये (७५% दराने) २० वर्षे किंवा त्याहून अधिक नोंदणी: वार्षिक १२,००० रुपये (१००% दराने)

हे वेतन दरवर्षी कामगाराच्या बँक खात्यात थेट जमा केले जाईल. कामगाराला दरवर्षी आपल्या हयातीचा पुरावा सादर करावा लागेल.

अर्जाची प्रक्रिया

अर्ज डाऊनलोड करणे:

• कामगाराने कल्याणकारी मंडळाच्या अधिकृत वेबसाइटवरून अर्ज डाऊनलोड करावा
• प्रपत्र ‘अ’ मध्ये सर्व आवश्यक माहिती भरावी

आवश्यक माहिती:

• कामगाराचे संपूर्ण नाव
• नोंदणी क्रमांक
• आधार कार्ड क्रमांक
• जन्म दिनांक
• ६० वर्षे पूर्ण होण्याचा दिनांक
• प्रथम नोंदणी झाल्याचा दिनांक आणि ठिकाण
• नोंदणी कालावधीचा संपूर्ण तपशील
• बँक खात्याची माहिती (बँकेचे नाव, खाते क्रमांक, IFSC कोड)

अर्ज सादर करणे:

• पूर्ण भरलेला अर्ज आधार कार्डमधील जिल्ह्यातील इमारत कामगार सुविधा केंद्रात सादर करावा
• संबंधित प्रभारी अधिकारी अर्जाची तपासणी करून मंडळास शिफारस करतील

मंजूरी प्रक्रिया

प्राथमिक तपासणी:

• जिल्हा स्तरावर अर्जाची छाननी होईल
• आवश्यक कागदपत्रांची पडताळणी केली जाईल
• एकापेक्षा जास्त जिल्ह्यात नोंदणी असल्यास सर्व जिल्ह्यांतील नोंदणी प्रमाणपत्रे एकत्र केली जातील

अंतिम मंजूरी:

• मंडळ स्तरावर सचिव व मुख्य कार्यकारी अधिकारी यांची मंजूरी घेतली जाईल
• मंजूरीनंतर कामगाराला निवृत्ती वेतन क्रमांक प्रमाणपत्र मिळेल
• हे प्रमाणपत्र मिळाल्याचा दिनांक हा निवृत्ती वेतनाचा प्रारंभ दिनांक मानला जाईल

डिजिटल प्रणाली:

• सर्व नोंदी एकात्मिक कल्याणकारी मंडळ संगणक प्रणालीवर ठेवल्या जातील
• निवृत्ती वेतन थेट बँक खात्यात ट्रान्सफर केले जाईल
• ऑनलाइन ट्रॅकिंग सिस्टम उपलब्ध असेल

वार्षिक प्रक्रिया:

• दरवर्षी कामगाराने हयातीचा पुरावा सादर करावा
• बँक खाते बदलायचे असल्यास स्वतंत्र अर्ज करावा
• नियमित ऑडिट आणि पडताळणी होत राहील

कामगाराच्या मृत्यूनंतरची व्यवस्था

कामगाराच्या मृत्यूनंतर त्याचा जोडीदार या योजनेसाठी पात्र राहतो. यासाठी:

• वारसदार/जोडीदाराने वारसा नोंदणीचा अर्ज करावा
• हा अर्ज जिल्हा इमारत कामगार सुविधा केंद्रामार्फत सादर करावा
• मंजूरीनंतर निवृत्ती वेतन त्यांच्या नावाने चालू राहील

योजनेचे फायदे

आर्थिक सुरक्षा: वृद्धावस्थेत नियमित आर्थिक आधार मिळतो सामाजिक सुरक्षा: कामगारांच्या कुटुंबाला दीर्घकालीन संरक्षण मिळते जीवनमान सुधारणा: आर्थिक स्थिरता मुळे जीवनमानात सुधारणा होते सन्मानजनक जीवन: कष्टकरी वर्गाला त्यांच्या योगदानाची पावती मिळते

या योजनेमुळे हजारो बांधकाम कामगारांना आणि त्यांच्या कुटुंबांना फायदा होणार आहे. वृद्धावस्थेतील आर्थिक चिंता कमी होऊन त्यांना सन्मानजनक जीवन जगता येईल. तसेच नवीन कामगारांना या क्षेत्रात येण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल.

महाराष्ट्र बांधकाम कामगार निवृत्ती वेतन योजना ही एक दूरदर्शी आणि कल्याणकारी योजना आहे. ती कामगारांच्या दीर्घकालीन हितसंबंधांचे रक्षण करते आणि त्यांना आर्थिक सुरक्षितता प्रदान करते. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पात्र कामगारांनी लवकरात लवकर अर्ज करावा आणि आपल्या वृद्धावस्थेसाठी आर्थिक नियोजन करावे.

---

अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेण्यात आली आहे. आम्ही ही बातमी १००% सत्य असल्याची हमी देत नाही. कृपया विचारपूर्वक आणि स्वतःच्या विवेकबुद्धीनुसार पुढील प्रक्रिया करा. कोणत्याही निर्णयापूर्वी संबंधित अधिकाऱ्यांकडून अधिकृत माहिती घेणे आवश्यक आहे. या योजनेसाठी अर्ज करण्यापूर्वी महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कल्याणकारी मंडळाच्या अधिकृत वेबसाइटवरून नवीनतम माहिती तपासून घ्यावी.