Punjabrao Dakh News18 Lokmat Live महाराष्ट्रातील शेतकरी बांधवांसाठी यंदाचा मान्सून विशेष महत्त्वाचा ठरणार आहे. हवामान तज्ञांच्या अंदाजानुसार, २०२४चा पावसाळा राज्यासाठी खूपच आशादायक असणार आहे. मे महिन्याच्या शेवटी आणि जूनच्या सुरुवातीला अनेक भागांमध्ये मान्सूनपूर्व पावसाने चांगली हजेरी लावली आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये आशा आणि उत्साहाचे वातावरण निर्माण झाले आहे.
लवकर आलेल्या पावसाचे फायदे आणि आव्हाने
यंदा अपेक्षेपेक्षा लवकर आलेल्या मान्सूनमुळे अनेक प्रदेशांमध्ये ५० टक्क्यांहून अधिक पाऊस नोंदविला गेला आहे. काही भागांमध्ये २०० ते २५० मिलीमीटर, तर काही ठिकाणी ३०० मिलीमीटरपर्यंत पावसाची नोंद झाली आहे. हा लवकर पाऊस जमिनीतील पाण्याची पातळी वाढवण्यासाठी आणि मातीत योग्य ओल निर्माण करण्यासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरला आहे.
परंतु, या लवकर पावसामुळे अनेक शेतकरी पेरणी आणि मशागतीच्या योग्य वेळेबाबत संभ्रमात सापडले आहेत. मशागत करावी की थांबावे, पेरणीला सुरुवात करावी की नाही, असे प्रश्न त्यांच्या मनात निर्माण झाले आहेत.
पारंपरिक ज्ञान आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा मेळ
हवामान अभ्यासकांनी पारंपरिक निरीक्षण पद्धती आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून हवामानाचे अचूक अंदाज वर्तवले आहेत. वाऱ्याची दिशा, ढगांचे प्रकार, आकाशाचा रंग, विशिष्ट वनस्पती आणि पशुपक्ष्यांचे वर्तन यांसारख्या नैसर्गिक संकेतांचे बारकाईने निरीक्षण करून हवामानाचे अंदाज वर्तवले जातात.
रामफळ, बिब्बा, गावरान आंबा, निंब, जांभूळ यांसारख्या झाडांना येणारा बहर, सरड्याचा रंग बदलणे, चिमण्यांचा धुळीतील खेळ, किड्यांचे दिव्याभोवती जमा होणे यांसारखे अनेक संकेत पावसाचे अचूक अंदाज देतात. या पारंपरिक ज्ञानाला उपग्रहीय माहिती आणि आधुनिक हवामान यंत्रणांची जोड देऊन अधिक अचूक अंदाज वर्तवले जातात.
२०२४ च्या पावसाळ्याचा तपशीलवार अंदाज
जून महीन्याचा पहिला आठवडा
१ ते ७ जून या काळात राज्यात अनेक ठिकाणी सूर्यप्रकाश असेल आणि हवामान तुलनेने कोरडे राहील. या काळात शेतकऱ्यांनी उर्वरित मशागतीची कामे पूर्ण करावीत.
मान्सूनचे पुनरागमन
८ जूननंतर मान्सून पुन्हा सक्रिय होण्याची प्रबळ शक्यता आहे. सुरुवातीला तुरळक ठिकाणी पाऊस सुरू होऊन हळूहळू त्याचा जोर वाढेल.
पेरणीसाठी सुवर्णकाळ
१३ ते २८ जून हा काळ खरीप पिकांच्या पेरणीसाठी सर्वात योग्य राहील. या पंधरवड्यात राज्यभर चांगला आणि एकसमान पाऊस अपेक्षित आहे.
जुलै ते सप्टेंबर
जुलै महिन्यात समाधानकारक पाऊस होण्याची शक्यता आहे, जो पिकांच्या वाढीसाठी महत्त्वपूर्ण ठरेल. ऑगस्ट आणि सप्टेंबर हे दोन्ही महिने सरासरीपेक्षा जास्त पावसाचे राहतील, ज्यामुळे धरणे भरण्यास मदत होईल.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वपूर्ण सल्ले
पेरणीविषयक मार्गदर्शन
शेतकऱ्यांनी घाईत पेरणी करू नये. जमिनीत किमान नऊ इंच ओल असल्याशिवाय पेरणी टाळावी. ८ ते १० जूननंतर पेरणीला सुरुवात करता येईल, परंतु १३ जूननंतरचा काळ अधिक सुरक्षित राहील.
विविध पिकांसाठी विशेष सूचना
सोयाबीन: १० जूननंतर पेरणी केल्यास सप्टेंबरमधील संभाव्य अतिवृष्टीचा परिणाम टाळता येईल.
कापूस: कापसाच्या पेरणीसाठी काही प्रमाणात लवकर सुरुवात करता येईल, कारण कापसाला सुरुवातीचा पाऊस चांगला लागतो.
भात: भात उत्पादकांनी रोपवाटिका तयार ठेवाव्यात. कोकण, पश्चिम महाराष्ट्र आणि विदर्भात चांगला पाऊस अपेक्षित आहे.
मूग आणि उडीद: मूग ६०-६२ दिवसांत तर उडीद ८०-८२ दिवसांत काढणीला येते, त्यामुळे काढणीच्या वेळी पावसाचा अंदाज घेऊन नियोजन करावे.
हवामान बदलाचे परिणाम
गेल्या काही वर्षांपासून निसर्गाचे ऋतूचक्र साधारणपणे २२ दिवस पुढे सरकल्याचे दिसून येत आहे. पूर्वी ७ जूनच्या आसपास येणारा मान्सून आता काहीसा लवकर दाखल होत आहे. थंडी आणि उन्हाळ्याच्या कालावधीतही बदल जाणवत आहेत.
या बदलांमुळे शेतकऱ्यांनी पारंपरिक पंचांग, स्थानिक निरीक्षणे आणि आधुनिक हवामान अंदाज यांचा एकत्रित वापर करून शेतीचे नियोजन करणे आवश्यक आहे.
परतीचा मान्सूनही यंदा चांगला असण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे रब्बी पिकांना फायदा होईल. साधारणपणे २ नोव्हेंबरनंतर राज्यात थंडीची चाहूल लागायला सुरुवात होईल.
एकूणच, यंदाचा पावसाळा महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी आशादायक ठरण्याची शक्यता आहे. योग्य नियोजन आणि वेळेवर घेतलेल्या निर्णयांमुळे शेतकरी चांगले उत्पादन मिळवू शकतील.
अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेण्यात आली आहे. आम्ही या बातमीची १००% सत्यता याची हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक आणि स्वतःच्या विवेकबुद्धीनुसार पुढील कार्यवाही करावी.
